یک عدد از مواردی که رویش دهندگان طیور به ویژه طیورگوشتی طی زمان رشد با آن مواجه می شوند وجود بستر تر می باشد عامل ها مدیریتی تغذیه ای و بیماریها می توانند سبب بروز این مشکل شوند بستر خیس ، که علت آن پیدایش اسهال درگله می باشد نباید با آنتریت و یا این که تورم روده خطا شود اسهال عارضه ای هست که مدفوع شرایط آبکی داشته باشد در صورتیکه آنتریت عبارت از تورم بافت مخاطی روده در اثر عواملی مثل کوکسیدیوز و غیره می باشد درحالت ارگانیک مدفوع با منشاء روده ای در طیور دارای رنگ حنایی و یا این که قهوه ای با رسوب اورات در سطح آن می باشد که 12 تا 16 توشه درشبانه روز تخلیه می گردد مدفوعی که منشا آن از سکوم باشد دارای رنگ قهوه ای تیره ، به فیس نصفه مایع می باشد و معمولا یک یا دوبار در شبانه روز دفع می شود که این گونه مدفوع هم نباید با مدفوع اسهالی نادرست گردد .
رئیس و رابطه آن با بستر خیس در طیور بستر طیور باید در سطح وعمق آن از حیث قوام و چسبندگی یکسان باشد در شرایط مدیریتی مطلوب و سالم گله با توجه به سن ، رطوبت بستر می تواند در میان 10 تا 30 درصد متغیر باشد اگر چه در مناطق گرم و دوچندان خشک رطوبت به 5 درصد نیز ممکن می‌باشد کاهش یابد . بستری که دارنده چنین قوانینی باشد بعد از چسبندگی در اثر فشار دادن در بین انگشتان فورا ذرات آن از همدیگر جدا خواهند شد که وجود این وضعیت عدم چسبندگی ناشی از فعالیت باکتری های مو جود درآن می باشد بستری که رطوبت آن بیشتر از 30 درصد باشد سپس از فشردن در دست شرایط خویش را حفظ کرده و ذرات آن ازهمدیگر انقطاع نخواهند شد بستر خیس گهگاه به بستری گفته می شود که فقط سطح آن مرطوب وچسبنده می باشد اما قسمت های عمقی آن ممکن می‌باشد کم آب باشد درچنین مواردی قسمت های سطحی بستر آن‌گاه از کم آب شدن تشکیل لایه ای چسبنده وسفت را می دهد وبه عبارت دیگر ازنظر قوام و چسبندگی در مرحله و عمق از یکدیگر متعدد می باشد وجود بستر محکم در نقاطی از تالار منجر می شود که طیور تمایلی به نشستن دراین محل ها رانداشته باشند لذا به علت نرسیدن گرمای بدن طیور به این نقاط و عدم عمل باکتری های جانور درآن رطوبت و چسبندگی گشوده هم عمده خواهد شد در صورت وجود چنین حالتی در بستر با بهبود موقعیت مدیریتی و زیرو رو کردن بستر باید مبادرت به رفع این ایراد کرده و در چهره نیاز یه خرده بستر تازه طولانی تر نمود تا مرغها تشویق به نشستن درآن نقاط شوند با دوری از ریزش آب در سالن ، تهیه مقدار و طول آب خوری ها و بهبود تهویه می توان از تشکیل بستر بهم چسبیده وسفت گردیده خودداری نمود . درمیان عامل ها مدیریتی ، تهویه می تواند بیشترین نقش را داشته باشد 1000 قطعه مرغ در شبانه روز حدود 500 لیتر آب از روش مدفوع دفع می نمایند تهویه ناقص که کارکشته به تخلیه این اندازه آب از سالن نباشد به آسانی و بویژه در فصل‌زمستان می تواند باعث پیدایش بستر خیس و ایجاد چسبندگی در سطح آن گردد .
تغذیه
و ارتباط آن با بستر خیس در طیور کار همگی در طیور به رخ مداوم و ادرار که به رخ مایع غلیظ موکوسی و دربردارنده اندازه متعددی اورات می‌باشد با پوشانیدن سطح مدفوع دفع می گردد مکانیسمی که بنام جریان برگشتی نامیده می شود منجر می گردد کمی از آب والکترولیت ها مجددا در راست روده جذب شده و تعادل الکترولیتی برقرار گردد . ارتقاء مصرف آب صرف نظر از علت آن می تواند منجر بروز اسهال ، مدفوع آبکی و بستر خیس گردد که به چندین از آنان اشاره می شود .
1-
جیره بندی دان و یا این که ناکافی بودن دان بویژه درگله های مرغ گوشتی که دان جیره بندی می گردد بوضوح چشم می شود 2- کیفیت آب و دان مصرفی از حیث مقادیر سدیم ، پتاسیم و منیزیوم .
سدیم و پتاسیم حجم آب بدن را تهیه و تنظیم می کنند وجود مقدار زیادی سدیم در آب مصرفی و یا در دان که می تواند به چهره نمک باشد سبب افزایش مصرف آب خواهد شدوجود پتاسیم اضافی نیز که می تواند ناشی از وجود آن در مواقعی مانند کنجاله سویا ، ملاس و غیره باشد نظیر سدیم منجر افزایش مصرف آب و اسهال خواهند شد منیزیم از عناصری می باشد که به علت وفور آن در مواد نخستین قضیه به کار گیری دان ، به کامل کننده طیور افزوده نمی شود معهذا وجود میزان متعددی از این عنصر در آب ، منجر بروز عارضه اسهال و تر شدن بستر خواهد شد .
3- متعادل نبودن جیره از نظر میزان پروتئین و طولانی تر بودن و بویژه وجود پروتئین کیفیت بالا و با قابلیت و امکان هضم اندک در آن وجود چنین پروتئینی که بخوبی هضم وجذب نشده باشد در انتهای روده در اثر تخمیر میکروبی سبب ساز پیدایش اسهال می گردد پیدایش عارضه سوختگی مفصل خرگوشی در نیمچه های گوشتی ناشی از وجود مقادیر متعددی پروتئین با قابلیت هضم ناچیز نظیر پودر گوشت و ضایعات کتشارگاهی درجیره می باشد .
4- وجود مقادیر زیادی قند جذب نشده درموادی مانند جو وتغییر فشار اسمزی ناشی از آن در روده اسهال برور خواهد کرد .
5- تغییر‌و تحول ناگهانی مواد اولیه و فرمول دان هم می تواند سبب ایجاد اسهال در طیور گردد .
6- افزودن چربی با کیفیت زیر و غیر قابل هضم از دیگر دست اندرکاران پیدایش اسهال و مدفوع آبکی در طیور می باشد .
7- ویروس ها باکتریها ، تک یاخته ایها و مایکوتوکسین ها نیز نقش مهمی در ساخت عارضه اسهال در طیور می توانند داشته باشند .
8- مصرف آنتی بیوتیک ها و گونه های داروهای ضد میکروبی هم یک عدد از علل دارای اهمیت بروز اسهال در طیور می باشند پیدایش اسهال ناشی از ترکیبات ضد میکروبی بویژه در کشورهایی که به صورت مداوم از این مواد به کار گیری می شود یکی از معضلات این صنعت می باشد که متاسفانه کمتر به آن دقت گردیده و چه بسا تصور می شود که با مصرف این ترکیبات پیدایش اسهال می بایست کمتر هم گردد مصرف ترکیبات ضد میکروبی با تغییر‌و تحول فلور میکروبی روده وایجاد عدم تعادل فی مابین میکرورارگانیزمهای اثر گذار و مضر سبب پیدایش اسهال می شوند .
عواقب
ناشی از وجود بستر خیس در طیور 1- افزایش اندازه آمونیاک در تالار که ناشی از تخمیر اوره می باشد .
2-
کاهش مصرف دان ناشی از ارتقا آمونیاک وبروز و یا تشدید عارضه ها تنفسی و مستعد شدن گله به بیماری های میکروبی و کلی باسیلوز 3- کاهش جذب مواد و کاهش راندمان و همت گله .
4-
مستعد شدن گله به بیماری های روده و بویژه کوکسیدیوز 5- آلودگی تراز خارجی پرنده ارتقاء تورم مفصل خرگوشی وایجاد زخم درجناغ سینه که درنهایت سبب ساز به حذف تعداد بیشتری از طیور در کشتارگاه خواهد شد .
