درماتیت گانگرنوز (1 ) عفونت کلستریدیایی مهلک میباشد که بطور اولیه جوجه های جوان (3-7 هفته) با رویش پرسرعت را مبتلا می کند و علائم آن مشتمل بر وقوع ناگهانی، ارتقاء تلفات و بروز جراحات چرکی، گازدار و یار با خونریزی در پوست، بافتهای زیرجلدی و ماهیچه ها می باشد . این بیماری همینطور به نامهای" درماتیت نکروتیک ، “ درماتیت کلستریدیایی، “ درماتیت عفونی ، “ سلولیت گانگرنوز" ، "درماتومیوزیت گانگرنوز " و " ادم بدخیم طیوران " نامیده شده است . بیماری برای اولین توشه توسط نیمان( 2 )در سال 1930 در ماکیان شرح داده شده میباشد . از آن مدت به آنگاه موارد متعددی در نیمچه های گوشتی و تخمگذار و همینطور بوقلمونها گزارش شده میباشد . سه عامل شناخته شده برای این بیماری وجود دارااست که دربرگیرنده کلستریدیوم سپتیکوم( 3 ) کلستریدیوم پرفرنجنس تیپ A (4 ) و استافیلوکوکوس اورئوس(5 ) می باشد . هر کدام از این دست اندرکاران به تنهایی و یا این که همراه با یکدیگر اکثر اوقات از نواحی در گیر در پیکر پرنده ها تلف شده از بیماری انقطاع می شوند . همه این باکتریها دارای یک وجه مشترک بوده و آن این میباشد که کلیه باکتریهای گرم مثبت میباشند و براین اساس جواب قابل قبولی با معالجه بوسیله پنی سیلین و تتراسیکلین مشاهده شده است . همچنین جهت پیشگیری از بیماری آنتی بیوتیکهای مختلفی که دارنده طیف اثر برروی باکتریهای گرم مثبت هستند مانند ویرجینیامایسین، لینکومایسین و باسیتراسین مسئله به کارگیری قرار می گیرند .
موقعیت
فعلی بیماری: درصورتی که چه در ماتیت گانگرنور بطور سنتی بعنوان یک بیماری با وقوع کم و بدون بها اقتصادی در نظر گرفته می شود اما گزارشات اخیر دلالت بر این دارااست که بیماری در مرحله برگشت بوده و در اکثری از بخش ها پرورش طیور ایالات متحده از اهمیت فراوانی برخوردار گردیده است .
بدلیل تشخیص تقریبا سهل بیماری که بر شالوده الگوی مرگ و میر، جراحات کالبد گشایی و پاسخ به درمان (معمولاً به پنی سیلین وتتراسیکلین) حاصل می شود، پرنده ها بندرت جهت تأیید تشخیص به آزمایشگاه ارسال می شوند . به این ترتیب مقدار حقیقی وواقعی بروز بیماری و اهمیت اقتصادی آن بطور دقیق مشخص نیست .
افزایش مقدار وقوع بیماری در سالیان اخیر احتمالاً بواسطه ارتقاء حساسیت نژادهای نو طیور گوشتی بوده است، در حالتی که چه هیچ ادله مشخص و معلوم برای این امر وجود ندارد . با ادامه پیشرفت در انتخاب ژنتیکی جهت رسد سریعتر، بهبود ضریب تبدیل و افزایش مقدار گوشت عضله سینه، پاسخ دستگاه ایمنی در برابر بیماریها کاهش یافته می باشد . همچنین افزایش سهم بازار نژادهای پر بازده که قابل گزینش جنسیت از روی مالامال میباشند و در سود ازدیاد تعداد خروس های سنگین وزن با “پردرآوری آهسته” ممکن میباشد موجب ارتقا جراحت پذیری پوست شده و یکی از عوارض مضاعف شدن وقوع بیماری درماتیت گانگرنوز باشد .
مکانیسم
ایجاد بیماری : باکتریهای عامل بیماری که اغلب بصورت انفرادی یا این که جمعی از پرندگان دچار قطع می شوند، معمولاً در روده و پوست طیور یافت می شوند و علاوه بر این کلستریدیومها بطور ارگانیک در خاک نیز وجود داراهستند . بنابر این حذف این کارداران از محفظه زندگی یا این که فلور ارگانیک پرنده بسادگی امکان پذیر نمیباشد . این باکتریها تحت موقعیت معمولی موجب پیدایش بیماری نمی شوند .کلستریدیومها باکتریهای بی هوازی تحمیلی میباشند به این معنا که آنان صرفا در بافتهایی که بطور کامل فاقد اکسیژن باشند قابلیت و امکان انتشار دارا هستند این موقعیت بافتی اکثر اوقات در جراحات، زخمها و کوفتگی های ساخت گردیده در اثر عوامل متعدد پدید می آید . برای نمونه پس از اتمام خوراک و به هنگام ورود غذا نو به آشیانه، پرندگان بسمت دان خوریها هجوم آورده و منجر زخمی شدن یکدیگر می شوند و این دستور موجب آماده وارد شدن حالت اضطراری جهت تکثیر این باکتریها و ترشح توکسین بوسیله آنها می گردد . اگر شدت فروغ زیاد مضاعف باشد و یا این که پرنده ها به هر علتی عصبی و هیجان زده شوند نتایج حاصل مشابه بوده و موجب ارتقاء جراحات و فراهم شدن موقعیت بی هوازی زمینه نیاز برای جایگزینی عفونت کلسترید یایی می گردد .