نقش کاروتنوئیدها در تامین ایمنی طیورکاروتنوئیدها شامل دو مدل از ترکیبات هستند: 1 – هیدروکربن های غیر اشباع محلول در چربی که پایین عنوان کاروتن ها نامیده می شوند .
2 – هیدروکربن های غیر اشباع محلول در چربی که به چهره اکسید گردیده درآمده اند و تحت عنوان گزانتوفیل ها نامیده می شوند .
کاروتنوئیدها به وسیله گیاهان، قارچ ها و میکروارگانیسم ها ساخت می شوند . مقدار ساخت کل کاروتنوئیدها در سال توسط موجودات فوق الذکر، 10000 کیلوگرم می باشد . این در حالی است که کاروتنوئیدها در بدن مهره داران ساخته نمی شوند و باید از شیوه جیره غذایی در دسترس این حیوان ها قرار گیرند .کاروتنوئیدها وظیفه‌های فیزیولوژیکی مختلفی را در بدن بر عهده دارا‌هستند که از آن گزاره می توانایی به خاصیت جذب نور، خواص آنتی اکسیدانی و تقویت سیستم ایمنی در پیش‌رو بیماری های مختلف، اشاره نمود .از نظر قابلیت و امکان تولید رنگ، کاروتنوئیدها اهمیت اقتصادی دارا‌هستند به طوری که برد ساخت مثلی پرنده ها وحشی و در سود بقای این پرنده ها تا حد زیادی به وجود کاروتنوئیدها در تن آن ها گشوده می گردد . علاوه بر این، رنگ زرده تخم مرغ و رنگ مطلوب گوشت، دو صفت اقتصادی می باشد که در مراقبت کیفیت این محصول ها می تواند نقش موثری را داشته باشد .قابلیت و امکان ذخیره شدن کاروتنوئیدها در بافت های بدن پرنده به امکان هضم، جذب و متابولیسم آن ها بازمی گردد . نکته حائز اهمیت در این ارتباط آن میباشد که حیوان‌ها متفاوت حاذق به جذب اشکال مختلفی از کاروتنوئیدها می باشند . به طور کلی پستانداران قادر به جذب کاروتن ها هستند، در حالی که پرندگان، جذب گزانتوفیل ها را ترجیح می دهند . علاوه بر تفاوت در میان نوع ای، ترکیب جیره غذایی هم می تواند به تیتر یک فاکتور موثر در جذب رنگدانه اثر گذار باشد .
به طوری که 1 – تشکیل میسل های چربی یک عدد از دست اندرکاران حتمی در جذب رنگدانه ها می باشد . به این ترتیب جیره غذایی بایستی مشتمل بر سطح قابل قبولی از چربی باشد .
2 – جیره های غذایی فاقد ترکیبات آنتی اکسیدانی، کیفیت کاروتنوئیدها را به تدریج کاهش می دهند . براین اساس به منظور حفظ کیفیت کاروتنوئیدها در جیره غذایی، وجود ترکیبات با خاصیت آنتی اکسیدانی لازم به حیث می رسد .
علاوه بر این، کاروتنوئیدها برای جذب یا بقیه کاروتنوئیدها و اجزاء محلول در چربی جان دار در جیره، رقابت می کنند .تعادل هورمونی تن پرنده هم یکی از مواردی است که می تواند بر روی جذب رنگدانه موثر باشد . به طور کلی در ارتفاع زمان تخمگذاری، ذخیره کاروتنوئیدها در باطن بافت های تن کاهش می یابد البته در عوض ذخیره آن ها در زرده تخم مرغ افزایش قابل مراعات ای را نشان می دهد . بقیه دست اندرکاران موءثر در جذب رنگدانه ها در تن طیور عبارتند از : سن و نژاد پرنده .
وضعیت تندرست پرنده هم می تواند تاثیر زیاد چشمگیری بر روی جذب رنگدانه ها داشته باشد . به طور کلی بیماری های مربوط به دستگاه گوارش طیور از قبیل کوکسیدیوز (که منجر تضعیف جذب مواد مغذی می شود) می تواند ظرفیت هضم و جذب رنگدانه ها را در جیره غذایی کاهش دهد و به به عبارتی مقدار دفع رنگدانه ها را از روش مدفوع افزایش دهد . ابتلا گله به بیماری های ویروسی (رئو ویروس ها، ویروس کوریزا و ویروس نیوکاسل) هم می تواند سبب تضعیف جذب رنگدانه ها شود . وجود مواد و ترکیبات سمی در جیره غذایی شامل سموم ناشی از انتروسیت ها و هپاتوسیت ها، می توانند جذب رنگدانه ها را کاهش و چه بسا مختل کنند . تضارب گله به این بیماری ها، متابولیسم چربی ها و لیپوپروتئین ها را پایین تاثیر قرار می دهد . این تاثیر از نحوه کاهش عمل لیپاز جانور در بافت ها، لیپوپروتئین پلاسما و تری گلیسرید پلاسما، می تواند کاهش جذب رنگدانه ها را موجب شود .
تحقیقات گوناگون نشان می دهند که تحریک نخستین سیتوکینین اینترلوکین 1ـ که در تغییرات مربوط به متابولیسم چربی ها موءثر است، در امکان ذخیره شدن رنگدانه ها در بافت های مختلف بدن نیز تاثیر ویژه ای دارد . از طرف دیگر به عبارتی طوری که ابتلا به بیماری های متعدد و جواب ایمنی به آن ها می تواند بر روی متابولیسم کاروتنوئیدها تاثیر بگذارد، مطالعات مختلف نشان می دهند که کاروتنوئیدها می توانند نقش مثبت و موثری را در تامین ایمنی بدن داشته باشند . کاروتنوئیدها می توانندهمانند آنی اکسیدان ها سیستم ایمنی تن را تحریک نمایند . کاروتنوئدها همینطور با تاثیر مستقیم بر روی ژن های باطن سلولی، می توانند اثر متقابلی را بین لنفوسیت های دسته B و T ایجاد کنند و به این ترتیب ایمنی سلول را موجب می شوند . همینطور کاروتنوئیدها می توانند بر روی اتصالات در میان سلولی تاثیر بگذارند و این ارتباطات را تقویت کنند . این زمینه سبب می شود که از تقسیمات غیر قابل در اختیار گرفتن سلول ها و در نتیجه تومورهای متعدد در تن خودداری شود . همینطور کاروتنوئیدها با دارا بودن خواصی مشابه ویتامین A می توانند موجب تحریک سیستم ایمنی شوند .
همچنین استفاده از لوتئین و کاروتن در جیره غذایی، موجب افزایش نشر لنفوسیت ها در طحال می شود . نکته جالب در این رابطه آن میباشد که در دسترس قرار به دست آوردن کاروتنوئیدها در ارتفاع روند نمو جنین، می تواند به طور غیر مستقیم، توان پرنده را در مراقبت و ذخیره کاروتنوئیدها ارتقاء دهد . یافته های نو اثبات می کند که کاروتنوئیدهای زرده تخم مرغ با کاروتنوئیدهای موجود در جیره تفاوت دارند . به این ترتیب که کاروتنوئیدهای مو جود در زرده تخم مرغ می توانند ساخت mRNA را برای تحریک ترشح مواد حد واسط ارتقاء دهند .
